Amir Hannan is een levend voorbeeld van een health 2.0 arts, zoveel is me na een interview met hem wel duidelijk. Vandaag deel 2 uit deze serie over deze Engelse huisarts, die middels patiënttoegang tot een EPD zijn patiënten probeert te emanciperen tot gelijkwaardige gesprekspartners. Hoe denkt Amir Hannan over de veranderende rollen binnen de arts-patiëntrelatie? Hoe ziet een arts 2.0 eruit?
In het ideaalbeeld van Amir Hannan is de arts-patiëntrelatie een gelijkwaardige relatie, een partnership of trust. Daar waar veel artsen moeite hebben met geëmancipeerde patiënten, heeft Hannan juist meer problemen met patiënten die kiezen voor een passieve rol. Hij gelooft niet zo in de traditionele rolverdeling. Onderzoek na onderzoek heeft volgens hem laten zien dat een passieve rol leidt tot problemen met de therapietrouw. Emancipatie is nodig voor kwalitatief hoogwaardige zorg en daarom ziet de Engelse arts het als zijn taak patiënten zoveel als mogelijk te bewegen tot het nemen van een actieve rol in hun zorgproces.
Critical appraisal
Wat Hannan betreft wordt de arts steeds meer een adviseur. Hij helpt patiënten bij het verlenen van zorg aan zichzelf. Daarbij is het belangrijk dat patiënten over hun eigen medische gegevens beschikken en dat zij informatie (bv. wetenschappelijke artikelen) over hun aandoeningen op internet opzoeken, zodat zij beter in staat zijn tot het nemen van en beslissing over een behandeling.
Vorig jaar waarschuwden huisartsen in Nederland nog voor ‘dokter google’. Ik vraag Amir of hij ook bang is voor patiënten die onjuiste informatie op internet voor waar aan nemen. Hij antwoordt met een duidelijk ‘nee’. Niet dat Hannan dit risico niet onderkent, maar juist hier ziet hij een belangrijke rol voor de (huis)arts weggelegd. Stel een patiënt komt bij hem met een sensatieverhaal uit de krant over een nieuw medisch wondermiddel. Amir Hannan spreekt in zo’n geval allereerst zijn waardering uit voor het feit dat de patiënt in de krant informatie over zijn aandoening heeft gelezen: “dat toont mij dat iemand geïnteresseerd is in zijn gezondheid”. Vervolgens probeert hij met de patiënt het principe van critical appraisal toe te passen, zodat ze zelf leren informatie te duiden en bronnen op waarde te schatten. Eventueel zoekt hij samen met de patiënt naar andere bronnen. Volgens Hannan zou in artsenopleidingen aandacht moeten zijn voor een dergelijke coachende rol en de vaardigheden die dit van artsen vraagt.
Kan Hannan zich voorstellen dat sommige artsen geen zin hebben in een wijsneuzerige patiënt? Ja, sommige assertieve patiënten zijn best een uitdaging. Maar al snel draait hij de rollen om: voor patiënten kan het zeer pijnlijk zijn om een geïrriteerde reactie van je arts te krijgen, nadat je vanuit betrokkenheid bij je gezondheid op zoek bent gegaan naar informatie op internet. “Het laatste wat ik wil, is mensen ontmoedigen”. Hannan hoopt dat ook patiënten hém corrigeren als hij zich op verkeerde informatie of achterhaalde wetenschappelijke artikelen baseert. Hij wil dat patiënten hem scherp houden op de meest actuele medische kennis.
Een investering aan de voorkant
Kost al dat adviseren en coachen dan niet veel tijd? Dat is inderdaad best een uitdaging. Hannan geeft toe dat het sturen op emancipatie best een investering vraagt. Maar dat gaat steeds beter. Allereerst omdat hij zelf groeit in zijn nieuwe rol. En omdat je de investering uiteindelijk terugverdient: geëmancipeerde patiënten komen uiteindelijk minder vaak op spreekuur, door betere therapietrouw en doordat ze meer zaken zelf kunnen oplossen.
De 80-jarige Margaret: een innovator!
Hoe sterk je kunt sturen op emancipatie van patiënten wordt duidelijk als Amir Hannan vertelt over Margaret Rickson. Zij was 76 toen ze voor het eerst op consult kwam bij Hannan. Op dat moment was er in de huisartsenpraktijk nog geen sprake van patiëntentoegang tot het EPD. Daarom besloot Amir Hannan de medische gegevens van patiënten op een schijf te plaatsen. Hij vroeg de bejaarde Margaret om zich thuis eens te verdiepen in haar medische situatie. Ze reageerde vol ongeloof: “Ik weet niet eens wat de voorkant van een computer is, en wat de achterkant”. Toch wist Amir Hannan haar te enthousiasmeren. Zo kon het gebeuren dat iemand die haar school nooit afmaakte omdat haar ouders dat niet gepast vonden voor een vrouw, besloot op hoge leeftijd een computercursus te gaan volgen. Inmiddels is ze één van de meest enthousiaste gebruikers van het online EPD en leert ze zelfs anderen dit te gebruiken. Margaret is een ware ‘innovator’!, stelt Hannan.
In het volgende deel van deze serie meer over de wijze waarop Amir Hannan zijn ideeën over de arts-patiëntrelatie vertaalt naar een online zorgomgeving.
