Skip to main content

Planetree is in Amerika een succes te noemen. Het zorgmodel wordt er al in 76 ziekenhuizen toegepast. Inmiddels zijn ook in Nederland de eerste zorginstellingen gestart met de invoering van het model.
Planetree werd in 1978 bedacht door Angelica Thierot. Vanuit haar ontevredenheid met de Amerikaanse gezondheidszorg besloot zij een zorgmodel te ontwikkelen waarin de patiënt geheel centraal stond. Onderzoeken wijzen erop dat patiënten en medewerkers van zorginstellingen waarin volgens de filosofie wordt gewerkt tevredener zijn en dat de zorg in die instellingen bovendien van een hogere kwaliteit is. Planetree kan wel eens een belangrijk middel worden in de toenemende concurrentie tussen ziekenhuizen. Maar wat houdt het model nu precies in?

In het boek “Putting patients first” wordt de Planetree-filosofie uitvoerig beschreven. Centraal staat de gedachte dat de manier waarop medische zorg wordt aangeboden net zo belangrijk is als de zorg zelf.

Het model bestaat uit negen elementen:

  • Aandacht voor het sociale element van zorg (interactie)
  • Patiënten worden geïnformeerd en ‘empowered’
  • Familie en vrienden worden betrekken bij de zorg
  • Aandacht voor gezonde voeding
  • Aandacht voor spiritualiteit
  • Aandacht voor lichamelijke ontspanning (massage)
  • Aandacht voor kunst
  • Integratie van reguliere en complementaire (alternatieve) geneeswijzen
  • Aandacht voor de inrichting van ziekenhuizen

Dus wat kun je nu zoal verwachten als je als patiënt in een ‘Planetree-ziekenhuis’ wordt opgenomen? Om te beginnen zal je kamer meer de uitstraling van een hotelkamer hebben dan van een ziekenhuiskamer. De kamer is voorzien van kunst, planten, een bureau en sfeerverlichting. Apparatuur is zoveel mogelijk weggewerkt. Familieleden of vrienden kunnen je de gehele dag door gezelschap houden: bezoekuren zijn onbeperkt. Ook huisdieren zijn welkom. Jij of je familie kunnen zelf koken in de keuken op de afdeling. Uiteraard worden ze gestimuleerd gezond te koken. Als je behoefte hebt aan lichamelijk ontspanning, kun je vragen om massages.
Eén van je familieleden en vrienden zal worden aangewezen als ‘zorgpartner.’ Het liefst is dat de persoon die ook voor je zal zorgen als je uit het ziekenhuis bent ontslagen. Tijdens je verblijf zal je zorgpartner zoveel mogelijk taken van de verpleegsters uitvoeren, zodat de overgang naar huis niet te groot is. Jij en je zorgpartner hebben inzage in je dossier en je zal aangemoedigd worden in dat dossier ook zelf een dagboek bij te houden. Daarnaast zal je worden geschoold op het gebied van je ziekte. Daarvoor kun je gebruik maken van de ‘gezondheidsbibliotheek’, waarin boeken, tijdschriften, films en andere zaken beschikbaar zijn. In het ziekenhuis kun je naast reguliere ook complementaire behandelingen volgen.

Dat is heel wat anders dan wat wij over het algemeen gewend zijn. Wat je ook van het model vindt, het zet wel aan tot denken. Wat dat betreft is het boek zeer de moeite waard. Het model wordt wel sterk gepresenteerd als ‘het beste en enige juiste.’ Het lijkt volgens de auteurs niet denkbaar dat er weleens patiënten of situaties zijn die vragen om een ander type zorg. Het is maar de vraag of dat terecht is.
Maar dat neemt niet weg dat het boek veel interessante ideeën bevat. Ik zal daarom op deze weblog nog een aantal keer nader ingaan op een aantal elementen uit het Planetree model. To be continued dus….

Bettine Pluut

Bettine Pluut zet zich als adviseur en actieonderzoeker in voor goede zorg en een praktijkgerichte overheid. Zij is gespecialiseerd in digitale innovatie, actieonderzoek en patiëntparticipatie.

8 Comments

  • Avatar jim schreef:

    Dag Bettine, kijk gerust op http://www.planetree.nl naar de vertaalslag die gemaakt is voor Nederlandse zorginstellingen en naar artikelen zoals Planetree overbrugt de besturingsparadox (in Kwaliteit in Beeld, okt 2007). Ben benieuwd, hartelijke groet, Jim

  • Avatar Marjolein schreef:

    Eind januari is er een masterclass over planetree en eden alternative. Voor meer informatie kijk eens op: http://www.c3am.nl/download/masterclass_eden.pdf

  • Avatar Bettine schreef:

    Bedankt voor deze nuttige suggesties! Groet, Bettine

  • Avatar Hans van Os schreef:

    Beste,
    ik ga mij bezig houden met een deel van onze nieuwbouw. wij zijn een school voor LZK kinderen die tijdelijk bij ons zijn ondergebracht voor een diagnostische fase. door samenvoeging van andere locaties moet er een nieuw pand komen,dat komt er en daar heb ik geen bemoeienissen mee, maar ik wil graag meer weten over de juiste inrichting die zo nodig is voor deze doelgroep. veel van onze leerlingen hebben te maken met mcdd, ass., depressie en angsten.
    Verder zijn is er een normering waar bijvoorbeeld een kook of techniek ruimte voor deze leerlingen aan moet voldoen? graag reactie.
    groet Hans

  • Avatar Hans van Os schreef:

    Beste,
    ik ga mij bezig houden met een deel van onze nieuwbouw. wij zijn een school voor LZK kinderen die tijdelijk bij ons zijn ondergebracht voor een diagnostische fase. door samenvoeging van andere locaties moet er een nieuw pand komen,dat komt er en daar heb ik geen bemoeienissen mee, maar ik wil graag meer weten over de juiste inrichting die zo nodig is voor deze doelgroep. veel van onze leerlingen hebben te maken met mcdd, ass., depressie en angsten.
    Verder, is er een normering waar bijvoorbeeld een kook of techniek ruimte voor deze leerlingen aan moet voldoen? graag reactie.
    groet Hans

  • Avatar Bettine schreef:

    Voor normering/eisen aan kookruimtes zou je eens contact op kunnen nemen met de NEN (www.nen.nl) en inspecties. Er is vanuit verschillende richtingen onderzoek gedaan naar invloed van omgeving op welzijn en gezondheid – van oosterse levensbeschouwingen tot de meer medisch-technische insteek… Je kunt dus alle kanten op. Ik weet niet waar je naar op zoek bent?

  • Avatar Nellie Bieren schreef:

    Hallo Bettine,,
    hoe zou je de vertaalslag kunnen maken naar de thuiszorg? binnen onze organisatie wordt gekeken naar deze zogenaamd ‘hartelijke zorg’ en zou er graag wat meer van willen weten. Ik zag dat er een boek over bestaat; mijn vraag: is dit een toegankelijk, leesbaar boek met bijv.praktijkvoorbeelden?

  • Avatar Bettine schreef:

    Dag Nellie,

    Uit de thuiszorg ken ik nog geen voorbeelden van toepassingen van Planetree. Die is echter wel mogelijk, bijvoorbeeld als het gaat om de benadering van personeel en de visie op de relatie tussen zorgverlener en cliënt. Het Engelstalige boek “putting patients first” is toegankelijk en kent zeer zeker pratkijkvoorbeelden, maar wel typisch Amerikaans. Op de website van Planetree zijn ook leuke filmpjes te bekijken. Natuurlijk kun je altijd contact met stichting Planetree zelf opnemen. Of wij kunnen eens van gedachten wisselen. Overigens ben ik wel heel benieuwd naar jullie benadering van hartelijke zorg.

Leave a Reply